Historia instytutu

Rys historyczny

Instytut Agroekologii i Produkcji Roślinnej powstał w roku 2018 w wyniku połączenia dwóch Katedr: Katedry Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni oraz Katedry Szczegółowej Uprawy Roślin.
Katedra Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni powstała w roku 2010 w wyniku połączenia dwóch Katedr: Kształtowania Agroekosystemów oraz Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni.

Kierownicy byłej Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin oraz Katedry Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni

prof. Bolesław Świętochowski prof. Bronisław Jabłoński prof. Roman Krężel dr Ryszard Gandecki
prof. dr hab., dr hc.
Bolesław Świętochowski
(1945-1965)
prof. dr hab.
Bronisław Jabłoński
(1965-1986)
prof. dr hab.
Roman Krężel
(1986-1995)
dr inż.
Ryszard Gandecki
(1995-1999)
prof. Danuta Parylak prof. Leszek Kordas dr hab. Janina Zawieja
prof. dr hab.
Danuta Parylak
(1999-2005)
prof. dr hab.
Leszek Kordas
(2005-2015)
dr hab.
Janina Zawieja
(2015-2017)

Rys historyczny byłej Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin

W październiku 1945 roku prof. Tadeusz Konopiński, mianowany dziekanem Wydziału Rolniczego, nawiązał kontakt z przybyłym z Dublan kierownikiem Katedry Uprawy Roli i Roślin na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej profesorem nadzw. dr hab. Bolesławem Świętochowskim. Ten przystąpił pod koniec roku do organizacji Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, zostając jej pierwszym kierownikiem. W 1946 roku został też wybrany przez Radę Wydziału Rolniczego Dziekanem. Równocześnie z Katedrą podjęto organizację własnego Zakładu Doświadczalnego w obrębie gospodarstwa rolnego w Swojcu. Zajęte pomieszczenia były w poważnym stopniu zdewastowane, gospodarstwo rolne bez inwentarza żywego ze zniszczonymi budynkami. Opiekunem naukowym gospodarstwa w Swojcu został prof. Świętochowski. Funkcję tę pełnił przez 20 lat, a zastąpił go mgr inż. Roman Krężel (do 1976 roku). Pierwsze doświadczenia polowe i wazonowe założono już w kwietniu 1946 roku, zapoczątkowując polskie powojenne doświadczalnictwo rolnicze na Dolnym Śląsku.
W latach 1950-1964 prof. Bolesław Świętochowski, pełniący w tym okresie również funkcję wicedyrektora Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, udostępnił część pomieszczeń Katedry dla Działu Uprawy Roli i Płodozmianów IUNG-u. Pracownicy tego działu razem z pracownikami Katedry wspólnie wykonywali zadania naukowe i dydaktyczne. Od 1 października 1951 roku Wydział Rolniczy Uniwersytetu i Politechniki przekształcił się w samodzielną Uczelnię – Wyższą Szkołę Rolniczą, a prof. Bolesław Świętochowski został jej prorektorem ds. Nauki. Pracownicy Katedry tworzyli i kierowali także innymi jednostkami: w 1951 roku doc. dr hab. Witold Niewiadomski Zakładem Uprawy Roli i Roślin w Wyższej Szkole Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, a doc. dr Natalia Balicka Zakładem (przekształcony później w Katedrę) Mikrobiologii Rolniczej, w 1960 roku doc. dr hab. Józef. Dzieżyc Katedrą Rolniczego Użytkowania Terenów Zmeliorowanych na Wydziale Melioracji Rolnych WSR we Wrocławiu.
W 1970 roku w wyniku reorganizacji Uczelni utworzono Instytut Uprawy Roli i Roślin, w ramach którego Katedra pozostaje Zespołem Ogólnej Uprawy Roli i Roślin. Dyrektorem Instytutu został prof. dr hab. Zygmunt Hryncewicz. W 1974 roku Zespół Ogólnej Uprawy Roli i Roślin przemianowano na Zakład Uprawy Roli. Mimo zawężonej nazwy w zakres dyscypliny w dalszym ciągu wchodzi nauka o siedlisku, siewie i sadzeniu, pielęgnowaniu i zbiorze roślin, ekologii i zwalczaniu chwastów oraz o płodozmianach. W 1982 roku w wyniku ponownej reorganizacji Akademii Rolniczej reaktywowano nazwę Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin. Katedrą w okresie 60 lat kierowali kolejno: prof. dr hab. Bolesław Świętochowski (1945–1965), prof. dr hab. Bronisław Jabłoński (1965–1986), prof. dr hab. Roman Krężel (1986–1995), dr inż. Ryszard Gandecki (1995–1999), prof. dr hab. Danuta Parylak (1999–2005) oraz prof. dr hab. Leszek Kordas (2005–2010).
Rozwój kadry naukowej w byłej Katedrze Ogólnej Uprawy Roli i Roślin cechował zróżnicowany dynamizm. W roku 1964 roku habilitował się dr Bronisław Jabłoński. W 1965 roku prof. Bolesław Świętochowski przeszedł na emeryturę, a kierownictwo Katedry objął doc. dr hab. B. Jabłoński. Kolejne lata to 3 habilitacje: w 1968 roku habilitował się dr Stanisław Miklaszewski, w 1970 dr Roman Krężel, a w 1971 roku dr Maria Radomska. W 1971 roku doc. dr hab. Bronisław Jabłoński otrzymał nominację na prof. nadzwyczajnego. W grudniu 1975 roku zmarł prof. dr hab., dr hc., dr hc. Bolesław Świętochowski. W roku 1980 doc. dr hab. Maria Radomska objęła stanowisko dyrektora Instytutu Produkcji Rolniczej Zamiejscowego Wydziału Ekonomiki Produkcji i Obrotu Rolnego w Rzeszowie, Akademii Rolniczej w Krakowie. Doc. dr hab. Roman Krężel uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego w 1980 roku. W roku 1981 roku prof. dr hab. Bronisław Jabłoński zostaje wybrany Dziekanem, a prof. dr hab. Roman Krężel Prodziekanem Wydziału Rolniczego. Funkcje te pełnili do 1984 roku. W maju 1984 roku, w pierwszych demokratycznych wyborach, prof. dr hab. Bronisław Jabłoński został wybrany Rektorem Akademii Rolniczej we Wrocławiu, a w 1985 roku Rada Państwa nadała mu tytuł profesora zwyczajnego. W 1989 roku doc. dr hab. Stanisław Miklaszewski uzyskał tytuł prof. nadzwyczajnego, a w 1990 roku prof. nadzw. Roman Krężel tytuł profesora zwyczajnego. Prof. dr hab. Danuta Parylak od dwóch kadencji (2005-2012) jest dziekanem Wydziału Przyrodniczo-Technologicznego.
Ostatnie 20 lat to wyraźne przyspieszenie rozwoju kadry naukowej. Stopień doktora habilitowanego otrzymały cztery osoby: w 1994 r. – dr Lesław Zimny, w 1998 r. – dr Danuta Parylak, w 2000 r. – dr Leszek Kordas, w 2003 r. – dr Piotr Sobkowicz a w 2010 – dr Wiesław Wojciechowski. Tytuł profesora nauk rolniczych uzyskali: w roku 2001 dr hab. Lesław Zimny, w roku 2002 dr hab. Danuta Parylak i w roku 2004 dr hab. Leszek Kordas. W okresie istnienia Katedry zrealizowano łącznie 14 przewodów habilitacyjnych i 80 prac doktorskich.
Szczególny wkład w utworzenie i rozwój specjalności ogólna uprawa roli i roślin wniósł prof. dr hab. Bolesław Świętochowski. W dowód uznania jego zasług w roku 1963 WSR w Olsztynie, a w roku 1966 SGGW w Warszawie nadały mu godność doktora Honoris Causa. W 1970 roku, w 75. rocznicę urodzin prof. Bolesława Świętochowskiego zorganizowano sesję naukową, a uroczystości z tej okazji odbyły się w IUNG-u w Laskowicach Oławskich.

Kierownicy byłej Katedry Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni

prof. Zygmunt Golonka prof. Wlodzimierz Lidtke prof. Zygmunt Mikolajczak
prof. dr hab.
Zygmunt Golonka
(1946-1960)
prof. dr
Włodzimierz Lidtke
(1961-1982)
prof. dr hab.
Zygmunt Mikołajczak
(1983-1998)
prof. Franciszek Gospodarczyk prof. Karol Wolski
prof. dr hab.
Franciszek Gospodarczyk
(1998-2004)
prof. dr hab.
Karol Wolski
(2004-2010)

Rys historyczny byłej Katedry Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni

Katedra Uprawy Łąk i Pastwisk powstała w 1946 roku na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu. Organizatorami Katedry byli prof. dr Zygmunt Golonka i st. asystent Włodzimierz Lidtke. Powstanie Katedry Uprawy Łąk i Pastwisk wiążę się nierozerwalnie z osobą jej założyciela prof. dr hab. Zygmunta Golonki, który był wybitnym znawcą zagadnień łąkarskich okresu międzywojennego w Polsce oraz autorem pierwszego podręcznika z tego zakresu – „Uprawa Łąk”, wydanego w Toruniu w 1930 roku.
W latach 1947–1958 oprócz prof. Z. Golonki, jako st. asystenci pracowali mgr mgr Włodzimierz Lidtke, Stanisław Włodarczyk, Zygmunt Hryncewicz, Ludwik Cetera, Ryszard Kostuch, Zygmunt Mikołajczak oraz Franciszek Pawęski. W kolejnych latach asystentami zostali mgr mgr Zofia Latawiec (1961), Franciszek Gospodarczyk (1963), Hubert Gembarzewski (1964), Krystyna Malko (1964), Antoni Bartmański (1967), Jan Gawęcki (1975) oraz Karol Wolski (1989).
W latach 1946–1972 Katedra Uprawy Łąk i Pastwisk była samodzielną jednostką. W ramach przemian organizacyjnych w 1972 roku została włączona jako Zakład do Instytutu Uprawy Roli i Roślin. Po kolejnej reorganizacji w 1982 roku Katedra Uprawy Łąk i Pastwisk została ponownie wydzielona jako samodzielna jednostka dydaktyczno – naukowa i w takiej postaci istniej do dnia dzisiejszego.
W 1998 roku wraz z utworzeniem specjalizacji Kształtowanie Terenów Zieleni, rozszerzono działalność naukową, dydaktyczną oraz organizacyjną Katedry. Jednostka przyjęła nową nazwę – Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni. W latach 2001–2004 zatrudniono adiunktów: dr. Agnieszkę Dradrach, dr. Annę Gierulę oraz dr. Magdalenę Szymurę.
Inicjatorem badań naukowych od początku istnienia Katedry Uprawy Łąk i Pastwisk był prof. dr hab. Zygmunt Golonka. Do głównych tematów badawczych realizowanych w latach 1947–1960 należy zaliczyć:
  • wpływ nawożenia mineralnego i organicznego na plonowanie użytków zielonych,
  • ocena flory i siedlisk łąkowych w różnych rejonach Dolnego Śląska,
  • wykorzystanie wód ściekowych z miasta Wrocławia do nawodnienia użytków zielonych.
W latach 1960–1980 kontynuowano tematy badawcze dotyczące nawożenia użytków zielonych na niżu i w górach. W doświadczeniach tych dokładnie przeanalizowano wpływ nawożenia na wielkość i jakość plonu na tle pełnej charakterystyki warunków siedliskowych.
W latach 70. zakres badań znacznie się poszerzył. Wówczas Katedra została włączona do resortowych problemów badawczych. Do ważniejszych z nich należą: Problem CPBR 10.20 – „Doskonalenie gospodarki rolnej i leśnej na terenie górzystym" oraz CPBR 10.17.1 – „Metody intensyfikacji produkcji zwierzęcej w oparciu o regionalną bazę paszową różnych typów gospodarstw". W ramach tego tematu przeprowadzono także dokładną inwentaryzację użytków zielonych w Sudetach. W zespole kierowanym przez prof. W. Lidtke oprócz pracowników Katedry udział brali również pracownicy IMUZ z Krakowa oraz Oddziału PAN we Wrocławiu.
W latach 1980–1990 dotychczasowe tematy zostały poszerzone o zagadnienia oceny przydatności i wartości paszowej odmian traw i roślin motylkowatych, technologii produkcji nasiennej traw oraz racjonalnej gospodarki pastwiskowej. Badania przeprowadzono w ramach resortowych problemów badawczych oraz budżetu Uczelni. Opracowane wyniki prac badawczych były referowane na wielu konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych. W okresie tym pracownicy bardzo aktywnie uczestniczyli w upowszechnianiu wiedzy rolniczej.
W latach 90. zrealizowano serię badań dotyczących oceny przydatności kilku gatunków traw i koniczyn do siewu bezpośredniego na użytkach zielonych. Wprowadzenie tej metody renowacji łąk i pastwisk do praktyki łąkarskiej pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia stanowiło istotny postęp w stosunku do poprzednich metod odnawiania zdegradowanych użytków zielonych.
Aktualna tematyka badawcza Katedry Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni realizowana jest w trzech dyscyplinach naukowych – łąkarstwo, kształtowanie terenów zieleni oraz architektura krajobrazu.

Kierownicy byłej Katedry Szczegółowej Uprawy Roślin

prof. Antoni Wojtysiak prof. Zygmunt Hryncewicz prof. Zofia Jasinska prof. Andrzej Kotecki
prof. dr hab.
Antoni Wojtysiak
(1950-1966)
prof. dr
Zygmunt Hryncewicz
(1967-1993)
prof. dr hab.
Zofia Jasińska
(1993-2001)
prof. dr hab.
Andrzej Kotecki
(2001-2017)

Rys historyczny byłej Katedry Szczegółowej Uprawy Roślin

Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin została utworzona 1 września 1950 roku na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu i Politechniki, później Wyższej Szkoły Rolniczej. Z dniem 7.11.1950 roku kierownictwo Katedry objął prof. dr hab. Antoni Wojtysiak i pełnił tę funkcję do przejścia na emeryturę, dnia 30.09.1966 roku. Po krótkim okresie pełnienia obowiązków kuratora przez prof. dr Natalię Balicką kierownictwo Katedry objął z dniem 1.04.1967 r. doc. dr hab. Zygmunt Hryncewicz i pełnił tę funkcję do czasu przejścia na emeryturę dnia 30.09.1993 roku. Od l.10.1993 roku do momentu przejścia na emeryturę 30.09.2001 r. Katedrą kierowała prof. dr hab. dr h.c. Zofia Jasińska, a od 1.10.2001 r. do 31.12.2017 roku funkcję kierownika pełnił prof. dr hab. Andrzej Kotecki.
Katedra rozpoczęła swoją działalność całkowicie od podstaw, zarówno pod względem obsady personalnej, pomieszczeń, wyposażenia aparaturowego, jak też polowych warunków badań. Początkowo Katedrze przydzielono 3 pokoje na II piętrze przy ul. K. Bartla 6, a w sierpniu 1952 r. została przeniesiona na ul. Norwida 25 (I piętro), a następnie do budynku Centrum Dydaktyczno-Naukowego pl. Grunwaldzki 24 A.
Badania polowe w latach 1951–1955 prowadzono głównie w RZD Swojec, a także w ograniczonym zakresie w PGR Klecina i Czechnica. Przejęcie przez Uczelnię gospodarstwa w Pawłowicach umożliwiło od 1956 r. skoncentrowanie wszystkich badań polowych Katedry w jednym obiekcie doświadczalnym – RZD Pawłowice. W pierwszej połowie lat 60. poprawiły się znacznie warunki badań polowych i laboratoryjnych. Zorganizowano badania polowe w ramach dwóch własnych płodozmianów doświadczalnych (J. Fatyga), a w pomieszczeniach pałacu w Pawłowicach urządzono kilka pracowni, stanowiących bezpośrednie zaplecze analiz laboratoryjnych (H. Słowiński). Od tej pory Katedra posiada własną brygadę doświadczalną i pełni rolę jednostki wiodącej w badaniach polowych prowadzonych w RZD Pruszowice – Pawłowice. W połowie lat 70. XX wieku rozpoczęto również badania polowe w RZD Magnice (M. Bruździak), które kontynuowano do 1996 roku. Aktualnie powierzchnia pól doświadczalnych Katedry wynosi około 40 ha w RZD Pawłowice. Ponadto w 1994 roku Katedra rozpoczęła badania w Stacji Badawczo-Dydaktycznej w Radomierzu k. Jeleniej Góry, które prowadziła do 2001 roku.
Niezależnie od prac wykonywanych w RZD Katedra rozpoczęła w końcu lat 60. badania naukowe związane ściśle z potrzebami gospodarki narodowej. Dotyczą one opracowania zasad racjonalnej gospodarki rolniczej w warunkach górskich i zagospodarowania terenów rolniczych, zdegradowanych przez przemysł energetyczny i metalurgiczny.
W wyniku reorganizacji struktury jednostek organizacyjnych uczelni – w 1970 r. został utworzony Instytut Uprawy Roli i Roślin, w skład którego weszły dotychczasowe katedry – Szczegółowej Uprawy Roślin, Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, Uprawy Łąk i Pastwisk i Ogrodnictwa. Funkcję Dyrektora Instytutu pełnił prof. dr hab. Zygmunt Hryncewicz a jego zastępcy – prof. dr hab. Józef Fatyga. W wyniku poszerzenia bazy lokalowej Wydziału Rolniczego Instytut otrzymał w tym czasie dodatkowe pomieszczenie na II piętrze przy ul. Norwida 25, użytkowane wcześniej przez Katedrę Gleboznawstwa. Zorganizowano tam laboratorium chemiczne, które po rozwiązaniu Instytutu w 1982 roku pozostało własnością Katedry Szczegółowej Uprawy Roślin i jest użytkowane do chwili obecnej wspólnie z Katedrą Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni.
Od lat 70 XX wieku poszerzono znacznie zakres prac badawczych Katedry zarówno pod względem liczby tematów, jak też kompleksowego ich rozwiązywania. Było to możliwe dzięki zwiększeniu liczby pracowników, rozwojowi naukowemu kadry oraz stopniowej poprawie wyposażenia w sprzęt laboratoryjny i doświadczalne maszyny rolnicze.